15 лютага 1989 года завяршыўся вывад абмежаванага кантынгенту савецкіх войскаў з Афганістана, камандуючы 40 агульнавайсковай арміі генерал Б.У.Громаў перасёк мост пагранічнай ракі Амудар’я пад Тэрмезам. На гэтым скончылася вайна, якая працягвалася больш за 10 гадоў. Многія з тых, хто прайшоў праз яе горан, вярнуліся да мірнага жыцця, але назаўсёды засталіся ўспаміны… На Кіраўшчыне дзейнічае раённая арганізацыя грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз ветэранаў вайны ў Афганістане», якая прымае ўдзел у выхаванні ў моладзі грамадзянска-патрыятычнага духу абаронцаў Айчыны, аказвае рознабаковую дапамогу і падтрымку ветэранам баявых дзеянняў і іх сем’ям.

Здавалася б, 36 год – тэрмін значны. Менавіта столькі мінула часу, як Іван Еўдакімаў з Баравіцы пакінуў палітую крывёю і потам, распаленую гарачым сонцам зямлю Афганістана. Можна было б ужо і забыцца на баявыя паходы, трывожныя дні і ночы, але ёсць рэчы, якія забыць нельга. Раны зарубцоўваюцца, рубцы застаюцца назаўжды…
Іван з пакалення тых хлопцаў, якім служыць хацелася – які ты мужчына, калі не зведаў армейскага жыцця… І гэта не пафасныя словы. У 1985 годзе Іван Еўдакімаў быў прызваны на службу, чым юнак вельмі ганарыўся. Яшчэ б: трапіў у вайсковую эліту – паветрана-дэсантныя войскі, легендарную 103-ю Віцебскую дывізію. Цяжкасці не хвалявалі – фізічных сіл, спартыўнай падрыхтоўкі было дастаткова – з дзяцінства актыўна займаўся фізкультурай. І службу ў Афгане потым выбраў сам, хоць і не асэнсоўваў на той момант, што давядзецца перажыць. Але ў вучэбцы ва узбекскай Фергане падчас анкетавання на пытанне “ці хацеў бы несці службу ў Афганістане?” упэўнена даў станоўчы адказ. Як, дарэчы, сябар Івана Анатоль Варанчукоў з Борак, з якім давялося потым плячо ў плячо несці ўсе цяжкасці ваеннага жыцця – нават ложкі армейскія побач былі.
За 4 месяцы вучэбкі ва ўмовах, максімальна набліжаных да афганскіх, маладых салдат падрыхтавалі да вядзення баявых дзеянняў. Прычым, як успамінае сам Іван Еўдакімаў, асабліва цяжкім быў апошні з чатырох месяцаў, калі літаральна штодня даводзілася лазіць па гарах з рэчмяшкамі, нагружанымі каменнем. Як казаў Сувораў: “Цяжка ў вучэнні – лёгка ў баі”.

І праўду гэтага пастулату Іван зведаў падчас выканання воінскага абавязку ў Кабуле, куды потым іх з баявымі сябрамі накіравалі для далейшай службы. 18 доўгіх месяцаў працягвалася афганская эпапея Еўдакімава. Служыў салдат з Баравіцы на пасадзе радыётэлефаніста – забяспечваў сувязь паміж падраздзяленнямі. Спатрэбіліся на службе і вадзіцельскія правы, якія атрымаў хлопец падчас вучобы ў Кіраўскім СПТВ №66. Шмат давялося перажыць на вайне, аб чым сам герой гэтых радкоў успамінаць не асабліва жадае. Больш за 20 баявых паходаў на рахунку Івана Еўдакімава, дзе было ўсё: і пыл распаленых сонцам пяскоў, і свіст душманскіх куль, і страта таварышаў, і армейскае братэрства… Служылі разам прадстаўнікі розных нацыянальнасцей былога Савецкага Саюза, і ўсе былі як адно цэлае, старэйшы падтрымліваў малодшага, дапамагаў словам і справай.
За добрасумленнае выкананне воінскіх абавязкаў падчас службы ў Афганістане яфрэйтар Іван Еўдакімаў узнагароджаны Граматай Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР, медалём “За баявыя заслугі”. Ва ўсіх баявых аперацыях наш зямляк праявіў сябе з лепшага боку. А ў адной з іх выратаваў таварышаў, своечасова заўважыўшы душманскія міны.
Як сапраўднага героя сустракалі салдата ў роднай Баравіцы, калі ён нарэшце вярнуўся з вайны. Не было канца і краю радасці любімай жонкі (а ажаніцца Іван паспеў яшчэ да арміі), сваякоў, сяброў, а асабліва маці Марыі Трафімаўны, якая ўсім сэрцам перажывала за сына, бо самой давялося зведаць гора вайны – быць вязнем фашысцкіх засценкаў.
Сёння Іван Еўдакімаў лічыць сябе шчаслівым чалавекам. Разам з жонкай Аленай Пятроўнай вырасцілі дзве дачкі, радуюць дзядулю з бабуляй унукі. Ёсць любімая работа – працуе Івам Міхайлавіч у лесанарыхтоўчым участку «Скачок» Бабруйскага лясгаса. А галоўнае, чаму радуецца Іван Еўдакімаў, – гэта тое, што жывем мы пад мірным небам.
Той, хто перажыў вайну, не зможа забыць яе ніколі. І калі так, то няхай яна вяртаецца толькі ў снах…

Фота Максіма МІКЕШЫНА.
Аляксандр ХАХЛОЎ.